Sự tiến hóa của khung chính sách quản lý tài sản ảo ở Hồng Kông

Trong những năm gần đây, tài sản ảo đã phát triển nhanh chóng trên toàn cầu, mang lại những thách thức lớn cho hệ thống tài chính truyền thống và khung pháp lý. Tính biến động cao và đặc điểm đòn bẩy cao của tài sản ảo đã đặt ra một loạt vấn đề mới cho các cơ quan quản lý và nền tảng giao dịch, chẳng hạn như giám sát dòng tiền xuyên biên giới, nhận diện khách hàng và phòng ngừa rủi ro tài chính hệ thống. Những vấn đề này làm nổi bật sự phức tạp trong việc quản lý tài sản ảo, cần có sự hợp tác từ nhiều bên để giải quyết.

Hồng Kông với tư cách là trung tâm tài chính lớn thứ ba thế giới, có chính sách quản lý tài sản ảo có ý nghĩa quan trọng. Hồng Kông mang trong mình sứ mệnh kép là thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài sản ảo toàn cầu và duy trì sự ổn định tài chính, cần phải tìm kiếm sự cân bằng giữa việc kết nối thị trường vốn quốc tế và bảo đảm an toàn tài chính cho nội địa. Đồng thời, Hồng Kông cũng là cửa sổ quan trọng cho Trung Quốc trong việc khám phá thị trường tài chính mới nổi. Do đó, con đường quản lý tài sản ảo của Hồng Kông là quá trình liên tục điều hòa giữa toàn cầu hóa và bản địa hóa, đổi mới và ổn định.

Giai đoạn quản lý ban đầu từ năm 2017 đến năm 2021

Thời kỳ này là giai đoạn khởi đầu của việc quản lý tài sản ảo tại Hồng Kông, chủ yếu tập trung vào việc cảnh báo rủi ro, dần dần đưa vào các biện pháp quản lý thử nghiệm. Thái độ quản lý đã dần chuyển từ việc thận trọng quan sát sang việc quản lý có trật tự và quy định.

Vào tháng 9 năm 2017, Ủy ban Chứng khoán Hồng Kông đã phát hành tuyên bố về việc phát hành token lần đầu, chỉ ra rằng một số ICO có thể cấu thành "chứng khoán" và cần phải được quản lý. Vào tháng 12 cùng năm, Ủy ban yêu cầu các tổ chức tài chính khi cung cấp các sản phẩm liên quan đến tiền điện tử phải tuân thủ các quy định tài chính hiện có.

Vào tháng 11 năm 2018, Ủy ban Chứng khoán đã đề xuất khung pháp lý cho các danh mục đầu tư và nền tảng giao dịch tài sản ảo, giới thiệu khái niệm "hộp cát quy định". Năm 2019, Ủy ban Chứng khoán tiếp tục làm rõ định nghĩa về phát hành token chứng khoán và trách nhiệm của các trung gian.

Từ năm 2020 đến 2021, Hong Kong bắt đầu xem xét việc đưa các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo vào hệ thống cấp phép, yêu cầu các doanh nghiệp liên quan phải xin giấy phép và tuân thủ các quy định chống rửa tiền.

Giai đoạn này, trọng tâm quản lý ở Hồng Kông dần chuyển từ phân loại sản phẩm sang xây dựng một hệ sinh thái tuân thủ hoàn chỉnh. So với thị trường sơ khai ở Mỹ và EU, cũng như chính sách áp lực cao ở Trung Quốc đại lục, Hồng Kông đã chọn một con đường trung gian, không cấp phép một cách quyết liệt mà cũng không cấm hoàn toàn.

Năm 2022: Điểm chuyển đổi chính sách quan trọng

Năm 2022 trở thành mốc phân định cho chính sách quản lý tài sản ảo ở Hồng Kông. Vào ngày 31 tháng 10, Cục Tài chính và Kho bạc phát hành tuyên bố chính sách đầu tiên về phát triển tài sản ảo tại Hồng Kông, rõ ràng cho biết sẽ tích cực thúc đẩy phát triển hệ sinh thái tài sản ảo. Điều này đánh dấu sự chuyển đổi tư duy quản lý từ "hướng rủi ro" sang "hướng cơ hội".

Sự chuyển biến này xuất phát từ sự gia tăng cạnh tranh quốc tế và nhu cầu từ nhiều bên. Một mặt, các trung tâm tài chính lớn trên toàn cầu đều đang tăng cường đầu tư vào tài sản ảo, Hong Kong cần điều chỉnh chính sách để duy trì vị trí trung tâm tài chính của mình. Mặt khác, Hong Kong cần một điểm đột phá mới cho ngành tài chính, trong khi đất liền mong muốn có một "cánh đồng thử nghiệm" cho nền kinh tế số hợp pháp, và các nhóm người hành nghề cũng khao khát tìm một môi trường phát triển có trật tự.

Từ năm 2023 đến nay: Sự sâu sắc và thực thi của chính sách quản lý

Bắt đầu từ năm 2023, việc quản lý tài sản ảo tại Hồng Kông đã bước vào giai đoạn thực thi. Quy định đã chuyển từ chế độ thử nghiệm sang một hệ thống pháp lý và giấy phép hoàn chỉnh, bắt buộc.

Vào tháng 6 năm 2023, Ủy ban Chứng khoán chính thức thực hiện "Hướng dẫn về các nền tảng giao dịch tài sản ảo", khởi động chế độ cấp phép VASP. Đồng thời, "Nghị định sửa đổi về chống rửa tiền và tài trợ khủng bố" có hiệu lực, yêu cầu các nền tảng giao dịch tài sản ảo phải được cấp phép hoạt động. Điều này đánh dấu sự chuyển đổi của Hồng Kông từ "quy định tùy chọn" sang "cấp phép bắt buộc".

Nửa cuối năm 2023 đến năm 2024, phạm vi quản lý liên tục mở rộng, bao gồm chứng khoán token hóa, ETF tài sản ảo, đầu tư quỹ và các lĩnh vực khác. Cơ quan Quản lý Tiền tệ đã khởi động dự án "Ensemble" khám phá việc tích hợp tài sản token hóa với tiền kỹ thuật số trung ương bán buôn, cũng như kế hoạch sandbox quản lý stablecoin.

Vào đầu năm 2025, Quỹ Hoa Hạ (Hong Kong, Trung Quốc) ra mắt quỹ mã hóa đầu tiên tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương dành cho nhà đầu tư bán lẻ. Số lượng sàn giao dịch có giấy phép tăng lên 10, cho thấy hiệu quả quản lý được cải thiện và niềm tin của thị trường tăng cường. Ủy ban Chứng khoán đã công bố lộ trình quản lý "A-S-P-I-Re", nhằm thúc đẩy sự phát triển của thị trường.

Đặc điểm của hệ thống quản lý Hồng Kông

Hong Kong áp dụng chiến lược "quy định gắn thêm" đối với việc quản lý tài sản ảo dựa trên khung pháp lý hiện có, thông qua việc phát hành hướng dẫn hoặc thông báo để thực hiện quản lý tài sản kỹ thuật số theo kiểu "vá" thay vì xây dựng bộ luật chuyên biệt hoàn toàn mới.

Chiến lược này phản ánh nhận thức của các cơ quan quản lý Hồng Kông: tài sản ảo về cơ bản tương tự như tài sản tài chính truyền thống và có thể được đưa vào hệ thống quản lý quy định tài chính hiện hành. Là một trung tâm tài chính quốc tế, Hồng Kông phụ thuộc nhiều vào sự ổn định và hiệu quả của ngành tài chính, do đó khi quản lý tài sản ảo, họ chú trọng vào sự tuân thủ tài chính, chống rửa tiền và bảo vệ nhà đầu tư.

Cách thức quản lý "vá víu" này có hiệu quả và tính thích ứng cao, có thể giảm chi phí phối hợp giám sát, đồng thời tạo cầu nối giữa các tổ chức tài chính và các doanh nghiệp công nghệ mới nổi, thúc đẩy sự hòa nhập giữa chuyển đổi thể chế và phát triển ngành.